Een eerlijk honorarium voor kunstenaars, het klinkt zo logisch…
(gepubliceerd in Tableau Magazine 41e jaargang nr. 3 winter 2019/2020)
Als wij graag naar kunst kijken, ervan genieten, onszelf er een rijker bestaan mee geven, dan is er ons dus veel aan gelegen dat deze kunst wordt gemaakt, en dat de maker daar dus een eerlijk honorarium voor krijgt. Dit klinkt heel logisch. Als zakelijk leider van Kunstvereniging Diepenheim probeer ik financiële middelen te vinden om de richtlijnen voor kunstenaarshonoraria te hanteren. Het slagen hiervan is minder logisch.
Ik vroeg twee van “onze” kunstenaars hoe zij hier tegenaan kijken. Matea Bakula exposeerde eind vorig jaar in de Kunstvereniging. Zij zegt hierover: “Samenwerken met Kunstvereniging Diepenheim is voor mij een ontzettend goede ervaring geweest omdat alles rondom de expositie professioneel geregeld wordt. Zo voel je als kunstenaar dat jij en je werk serieus genomen worden. Hier dragen het honorarium en materiaalbudget aan bij. Het is essentieel dat de kunstenaar financieel vergoed wordt; het zorgt ervoor dat je veel meer vrijheid ervaart in het maken van artistieke keuzes.”
Op dit moment is “Unhide All” te zien, een solotentoonstelling van Gerbrand Burger, hij zegt desgevraagd: “Ik vraag ik me meteen af hoe het komt dat er in andere sectoren van de economie vanzelfsprekend vooraf afspraken worden gemaakt over de kosten en honoraria. Terwijl het in de kunst vaak onduidelijk blijft en (te) laat of achteraf pas over geld gaat. Maar het maken van kunst kost vaak veel tijd en materiaal. Niet alleen de daadwerkelijke productie van het werk zelf, maar ook in de minder goed te kwantificeren ontwikkelfase. Tegelijkertijd bespeur ik bij mezelf ook wel een neiging die misschien deel is van het probleem. Ik ben primair gericht op zaken die ik betekenisvol en zinvol vind, zoals het maken van kunst. Hierbij zijn andere waarden belangrijker voor me dan de waarde van geld. Zo is de kunstenaar toch te vaak hoofdsponsor van de tentoonstelling, zonder vermelding.”
Zo logisch zijn harde afspraken over honorarium dus blijkbaar niet, maar belangrijk wel. Daarom vind ik het zo goed dat Tableau Magazine heeft gezegd: “Wij gaan kleinere presentatie-instellingen, zoals Kunstvereniging Diepenheim, ondersteunen bij het vinden van middelen om kunstenaars eerlijk te honoreren. Wij richten hiervoor het Tableau Fonds op.”
Tijdens PAN, eind november in de RAI Amsterdam, wordt het Tableau Fonds feestelijk gelanceerd.
Veel kleine kunstinstellingen, presentatieruimten of initiatieven hebben maar een heel klein budget. Hoewel zij de FPC graag onderschrijven, blijft het moeilijk om het waar te maken. Het betekent dat presentatieruimten dus commerciëler zouden moeten worden om meer gelden binnen te halen om dit te bereiken. Een fonds als Tableau is een welkom initiatief, er zouden meer van dit soort fondsen mogen komen die kleine presentatieruimten ondersteunen. De kleinere instellingen werken vaak al met veel onbetaalde (over)uren en vrijwilligers en hebben vaak ook te maken met hoge (marktconforme) huren. Er moeten dus andere wegen gezocht en gevonden worden om het presenteren van werk, ook en juist experimenteel, mogelijk te blijven maken.